Barbarlık Müzesi
Tarihe Kanlı Noel olarak geçen olaylar esnasında, Lefkoşa'nın Kumsal bölgesinde 24 Aralık 1963'te yapılan EOKA saldırılarında Kıbrıs'taki Türk Alayı'nda doktor olarak görev yapan Binbaşı Nihat İlhan'ın eşi Mürüvet İlhan ile üç çocuğu Murat, Kutsi, Hakan ve oturdukları evin sahibinin eşi Feride Hasan Gudum şehit edilmiştir. Olayın geçekleştiği ev müzeleştirilerek 1 Ocak 1966 tarihinde “Barbarlık Müzesi” olarak ziyarete açılmıştır. 1974 Kıbrıs Barış Harekâtından hemen sonra kurulan Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürlüğü'ne bağlanan Barbarlık Müzesi, 1975 yılında onarılarak yeniden düzenlenmiştir. 1980 yılında Bakanlar Kurulu Kararıyla kamulaştırılan Müze, zamanla yıprandığından, gerek yapının kendisi gerekse içindeki sergi elemanları elden geçirilerek 14.02.2000 tarihinde yeniden hizmete açılmıştır. Müze, 2022 Yılında ise TİKA tarafından restore edilerek çevre düzenlemesi ve modern müzecilik anlayışıyla teşhir tanzim işleri yapılmıştır.
TİKA'nın Katkıları
2022 yılında TİKA tarafından tamamlanan restorasyon, çevre düzenlemesi, teşhir tanzim projeleri ile devamında 2023 ve 2024 yıllarında yapılan ilave işlerle birlikte Müze son halini almıştır. Yapılan çalışmalarda, yapı aslına uygun olarak, dönemin ve yaşanan olayın izleri korunacak şekilde restore edilmiştir. Yapının dış cephesi, çatısı, yer ve tavan döşemeleri, duvarları, kapı ve pencereleri onarılmış veya dönemine uygun olarak yenilenmiştir. Bahçe ve tören alanı düzenlemesi yapılmıştır. Bahçeye güvenlik kulübesi ve WC eklenmiştir. Teşhir tanzim projesinde ise modern müzecilik teknikleri uygulanmıştır. Geleneksel olarak yer alan vitrinler kaldırılmış modern ekipmanlar kullanılmış ve projeksiyonlarla sunum desteklenmiştir. Giriş holüne 1571'den 1983'e kadar Kıbrıs tarihini anlatan kronoloji duvarı ile müze künyesini anlatan ekran yerleştirilmiştir. Hafıza odasında; masa şeklinde büyük bir dokunmatik ekranda Kıbrıs'ta 1958-1974 döneminde şehit olan ve kayıp listesinde bulunan kişilere ilişkin bilgi ve görsel dokümanlara erişilebilen hafıza havuzu kurulmuştur. Şehitler odasında; dönemin tüm şehitlerinin isimlerinin görsel efektlerle duvara yansıtıldığı şehitler duvarı oluşturulmuştur. Koridor sonunda sağlı sollu şekilde o dönemde yaşanan olayları anlatan tanıkların konuşan portrelerinin olduğu "konuşan portreler" olarak adlandırılan ekranlar yerleştirilmiştir. Dönem odasında; görsel efektlerle zenginleştirilmiş şekilde aileye ait kıyafetlerin olduğu vitrinler ve aileye ait bir fotoğrafın rölyefi konulmuştur. Belgesel odasında projeksiyon cihazıyla dönemi anlatan belgesel sunulmaktadır. Banyoda ise projeksiyon cihazıyla duvara yansıtılan gölgelendirme metoduyla, 1 anne ve 3 çocuğun gelen silah sesleri sonrası gölgelerinin yavaşça kaybolmasıyla yaşanan elim olay betimlenmektedir. İlave işler kapsamında ise tören alanındaki anıt yenilenmiş, müzenin elektrik altyapısı güçlendirilmiş ve son olarak da tören alanı anıt platformu genişletilmiş ve bayrak direklerinin halat mekanizmaları yenilenmiştir.
