Lefkoşa Mevlevi Müzesi
Lefkoşa Mevlevi Müzesi, Surlariçinde Girne Kapısı'nın hemen ilerisinde yer almaktadır. XVII. yüzyıl başlarında Emine Hatun'un bağışladığı geniş arazi üzerine inşa edilmiştir. Mevlevi tarikatının Kıbrıs uzantısı olarak kullanılan Mevlevihane daha önce kurulan Arab Ahmet ve Ferhat Paşa Mevlevihanesinin bir devamı olarak kabul edilmektedir. 1607 yılında Konya'dan Şeyh Saadeddin İbn-i Muharrem Lefkoşa Mevlevihanesine gönderilen ilk Şeyhtir. Kıbrıs Müftülüğü yanında bu görevi de yürütmüştür. Şeyh Şamlı Selim Dede'nin 1954 yılında vefatından sonra, Mevlevihane işlevini yitirmiş ve "Kıbrıs Türk Müzesi" olarak düzenlenerek ve 30 Nisan 1963 tarihinde ziyarete açılmıştır. Kıbrıs’ta ilk Türk Müzesi olma özelliği taşıyan Müzenin, semahane bölümünde Kıbrıs Türk Kültürü'nü yansıtan etnografik eserler, el yazması eserler, ferman ve beratlar, silahlar, mevlevi giysileri, müzik aletleri, şerri mahkeme sicilleri, halılar, fermanlar sergilenmekteydi. Ayrıca avluda, hâlihazırda sergilenmekte olan, eski Girne Kapısı Osmanlı Mezarlığından sökülmüş mezar taşları ve kitabeleri sergilenmekteydi. 1970'li yılların sonunda yapılan Vakıflar İş Hanı inşaatı daha önce var olan iç avlunun daha da küçülmesine ve iç avlu özelliklerini kaybetmesine neden olmuştur. 2000 yılında Mevlevihane’nin orijinal özelliklerini ortaya çıkaracak şekilde başlatılan restorasyon çalışmaları ile yapının Mevlevi Müzesi olarak hizmete açılması planlanmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde eser, "Şeb-i Arûs" günü olan 17 Aralık 2002 tarihinde Lefkoşa Mevlevi Müzesi olarak hizmete açılmıştır. Günümüzde yapı, ana girişinde genişçe bir semahane ve yan kısmında bir mutfak, arka kısmında 16 adet türbenin olduğu uzun bir koridordan oluşmaktadır. L şeklinde bir avlusu ve arka kısımda bahçe bulunmaktadır.
Kaynak: https://eemd.gov.ct.tr/M%C3%9CZE-VE-%C3%96REN-YERLER%C4%B0/Lefko%C5%9Fa-B%C3%B6lgesi/Mevlevi-M%C3%BCzesi
TİKA'nın Katkıları
TİKA tarafından 2023 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları, 2024 yılı sonunda teşhir tanzim, çevre düzenleme ve peyzaj işleri ile tamamlanmıştır. Yapılan işler kapsamında; semahane alanında nem aldığı için bozulan ahşap döşeme kaldırılmış, zeminin su yalıtımı yapıldıktan sonra döşeme yenilenmiştir. Mutrip mahvili tadilatı yapılmış döşemesi yenilenmiştir. Müze ana yapının yıpranan çatısı sökülüp yalıtımı yapılmış kırık kiremitler değiştirilmiştir. Yapının taş beden duvarlarında bozuk yerlerde taş tamamlama yapılmış, püskürtme yöntemiyle şeffaf yalıtım ve koruma malzemesi uygulanmıştır. Yapının iç kısmında sıva tamiratı yapılmış ve boyası yenilenmiştir. Yapının kapıları onarımdan geçirilmiş, pencereler ise yenilenmiştir. Yapının taş yer döşemeleri temizlenmiş ve onarılmıştır. Türbe kısmının kubbeleri onarılmış su geçirmez sıva ve boya uygulanmıştır. Yıpranan avlu duvarları onarılmış, hem avlu duvarı önüne hem de yapının sokağa bakan duvarı dışına drenaj sistemi yapılmıştır. İdari bina kısmının çatısı yenilenmiş pencereleri ve kapısı boyanmıştır. Tuvalet kısmı tadilatı ve tamiratı yapılmıştır. Yapının dış aydınlatması yapılmıştır. Avludaki mezar taşları için metal kaideler yapılmış, taşların yanına bilgilendirme tabelaları takılmıştır. Avlu ve bahçe alanlarının çevre düzenlemesi ve peyzajı yapılmıştır. Arka bahçeye süs havuzu yapılmış, onun arkasındaki atıl alan gül bahçesi haline getirilmiştir. Türbe kısmı sanduka örtüleri ve mevlevi sikkeleri yenilenmiştir. Ana yapı girişi sağ duvardaki hat yazısı yenilenmiş semahane kemerlerine 4 adet kufi tarzda hat tablosu asılmıştır. Mevlevihane'ye ait daha önce gün yüzüne çıkarılmamış fotoğrafların basımı yaptırılmış ve giriş kısımda sergilenmeye başlanmıştır. Yapıya güvenlik için CCTV kamera sistemi kurulmuştur. Böylece Mevlevi Müzesi, tarihi ve kültürel mirası yaşatacak ve kültürel hayata katkı sağlayacak şekilde ihya edilmiştir.
